معماری نشان دهنده نوع نگرش مردم یک کشور به دنیای پیرامون خود است ؛ برای همین ، معماری بسیار فراتر از ساختن بناها و پایه و اساس زندگی تلقی میشود. بسیاری از جاهای دیدنی ایران از جمله شاهکارهای بی نظیر معماری محسوب میشود.
در این مقاله به معرفی چند سبک معماری مهم در دنیا می پردازیم تا بتوانید با آگاهی بیشتر بناها و سازه هایی را که می بینید مورد تحلیل و بررسی قرار دهید.
انواع معماری در دنیا
معماری در طول تاریخ به شکلهای مختلفی تکامل یافته و هر دوره و منطقهای سبکهای خاص خود را دارد. در اینجا به چند سبک مهم معماری اشاره میکنیم:
معماری کلاسیک (Classical Architecture)
سبک معماری کلاسیک که به عنوان مادر سبکهای معماری جهان در میان برخی از صاحب نظران شناخته میشود به شیوه معماری یونان و روم باستان اطلاق میگردد که از نظم، تناسب و زیبایی متقارن پیروی میکند. این سبک در حدود قرن هشتم قبل از میلاد در یونان آغاز شد و در طول قرون رواج پیدا کرد و به امپراتوری روم گسترش یافت.
ویژگیهای بارز معماری کلاسیک:
- استفاده از ستونها: ستونها یکی از بارزترین عناصر معماری کلاسیک هستند و در این شیوه به وفور دیده میشوند. سه نوع ستون اصلی در این سبک وجود دارد: دوریک، یونیک و کورینتی.
- تقارن: تقارن در معماری کلاسیک از اهمیت بالایی برخوردار است. بناها و سازهها در این سبک معمولاً به صورت قرینه طراحی میشوند.
- استفاده از مصالح بادوام: معمولا در معماری کلاسیک از مصالح بادوامی مانند سنگ مرمر و سنگ آهک استفاده میشود.
معماری رومانسک (Romanesque Architecture)
یکی از سبکهای معماری که از سال ۹۰۰ میلادی رواج پیدا کرد سبک رومانسک بود که آثار مهمی در جهان بر این اساس طراحی شد. از اصلی ترین خصیصههای این سبک ستونهای ضخیم و قطور و سازه دایرهای شکل خواهد بود و معمولا در این سبک سازهها در عین سادگی دارای ابعاد بزرگ و البته سنگین خواهند بود.
دلیل سنگین و بزرگ بودن سازه این بود که زمان ابداع این سبک در زمان جنگ میان کشورهای اروپایی بود. از این رو معماری رومانسک ساختمانهایی مقاوم را شامل میشدند که حداقل میزان بازشو را داشتند و در برابر هجوم استقامت مناسبی از خود نشان میدادند.
از مشهورترین آثار معماری رومانسک میتوان به کلیسای جامع پیزا و برج پیزا در ایتالیا و کلیسا دورهام در انگلستان اشاره نمود.نام دیگر این سبک معماری، سبک رومیوار میباشد.
معماری بیزانس (Byzantine Architecture)
سبک معماری بیزانس که به سبک روم شرقی هم معروف است از سال ۳۳۰ میلادی ابداع شده و به شهرت فراگیری رسید. این سبک که به تجمل گرایی توجه ویژهای دارد، آثار خیرهکنندهای را شامل میشود که مخاطب را درگیر جزئیات خود خواهد کرد.
از مهمترین مشخصههای معماری بیزانس تعدد گنبدها و موزائیک کاریهای دقیق خواهد بود که بیشترین تمرکز بر جزئیات را شامل خواهد شد. با توجه به ویژگیهای منحصر به فرد این سبک از معماری، تفکیک آن با دیگر سبکها کار دشواری نخواهد بود. کاربرد این سبک در گذشته مختص به قصرهای مجلل سلطنتی، محل زندگی افراد متمول و برخی از مساجد و معابد بود. این شیوه در کشورهای ایتالیا، فرانسه، ترکیه و برخی از کشورهای اسلامی مانند فلسطین و سوریه استفاده شده است. همچنین از معروفترین آثار سبک معماری بیزانس میتوان به مسجد ایاصوفیه ترکیه و کلیسای سنت مارکو در ایتالیا نام برد.
معماری نئوکلاسیک (Neoclassical)
یکی از سبکهای معماری به شمار میرود که از قرن ۱۸ رواج پیدا کرد و درصدد احیای سبک کلاسیک برآمد.
افراط و زرق و برق به وفور در این معماری به چشم میخورد که همین امر موجب کمرنگتر شدن آن در معماری شد. گفتنی است همین امر در زمان خود باعث شد تا توجه عموم را جلب کرده و رواج پیدا کند.گفتنی است این سبک همانند کلاسیک، تمامی تناسبات لازمه و قوانین را محفوظ داشت.نئو کلاسیک در ایران در زمان ناصرالدین شاه مورد استفاده قرار گرفت. همچنین در دوره قاجاریه برای مکانهای اشرافی استفاده میشد اما در زمان پهلوی در ساختمانهایی با کاربری اداری، تجاری و حتی مسکونی به کار برده میشد.از مهم ترین آثار نئوکلاسیک در جهان میتوان به کازینو در مالاهاید، کاخ سفید در واشنگتن دی سی و موزه آرمیتاژ در سن پترزبورگ نام برد.
معماری اسلامی (Islamic Architecture)
سبک معماری اسلامی که نسبت به دیگر سبکهای این لیست در کشور ما بیش از همه مورد استفاده قرار میگیرد از قرن هفتم در کشورهای مختلفی نظیر اسپانیا، قسمتی از قاره آفریقا و ایران پدیدار شد. گفتنی است پیدایش این شیوه در کشورهای مختلف با یکدیگر تفاوتهایی داشتند. در این استایل از معماری یک الگو مشخص تکرار خواهد شد و در نهایت نقش و نگار قابل توجهی را شکل خواهد داد.
گنبدها، سقفهای برجسته، نگارشهای مذهبی، منبت کاری و حیاطهای وسیع و دلباز از مهم ترین شاخصههای سبک معماری اسلامی به شمار میروند.همچنین درونگرایی و توجه به محرمیت از دیگر اصول این روش به شمار خواهد رفت.گفتنی است در این سبک تصویر سازی انسان صورت نمیپذیرد.از معروفترین آثار سبک اسلامی میتوان به تاج محل هند، الحمرا در کشور اسپانیا و مسجد جامع اصفهان اشاره کرد.
معماری گوتیک (Gothic Architecture)
آغاز پیدایش سبک معماری گوتیک از قرن ۱۱ میلادی شکل گرفت که با بازسازی یک کلیسای فرانسوی همراه شد.
ساختمانهایی که بر اساس این شیوه بنا شدند نسبت به دیگر ساختمانها تفاوت های چشمگیری دارند و جزئیات به مراتب بیشتری را در طراحی شامل میشوند. معمولا این سبک از معماری، سازههایی با ارتفاع بلند، ستون های فرعی نازک و کشیده، منارههای مخروطی و مارپیچ و ستونهای قوسی شکل را شامل میشوند. این سبک از معماری به طور معمول برای مکانهای مذهبی و کلیساها مورد استفاده قرار میگرفت و در قرون وسطی در کشورهای اروپایی نظیر فرانسه، ایتالیا و آلمان اجرا میشد. از شناخته شده ترین آثار معماری گوتیک میتوان به کلیسای نوتردام پاریس، کلیسای کلن در آلمان و کلیسا وست مینستر اشاره نمود.
معماری رنسانس (Renaissance Architecture)
واژه رنسانس به معنای تولدی دوباره است. سبک معماری رنسانس هم با توجه به نامی که اتخاذ کرده است انقلابی در معماری ایجاد نمود و موجب افول سبکهای معماری قرون وسطایی مانند گوتیک شد. این سبک الهام گرفته از رومیان باستان و سبک کلاسیک بود که در شهر فلورنس ایتالیا در قرن ۱۴ میلادی ابداع گشت. معماران مبدع این روش معتقد بودند که معماری میبایست عاری از هرگونه پیچیدگی باشد و با مقوله عدم تقارن مخالفت داشتند. از این رو معماری رنسانس بر پایه توازن، سادگی در عین زیبایی و فارغ از تجمل گرایی بنا شد. از مشخصههای اصلی این سبک میتوان به ستونهایی الهام گرفته از سبک کلاسیک، سقفهای گنبدی ساده، ایوان و حیاطهای محصور نام برد. مهم ترین آثار سبک معماری رنسانس کلیسا سنت پیترز باسیلیسا، کلیسا فلورنس و موزه لوور پاریس هستند. گفتنی است این شیوه معماری از قرن ۱۵ میلادی گسترش یافت و تا قرن ۱۷ رواج داشت.
معماری بروتالیست (Brutalist Architecture)
بروتالیست یکی از دیگر از سبکهای معماری است که در دهه ۱۹۵۰ ابداع شد. این سبک از معماری برای بازسازی خسارات جنگ جهانی دوم مورد استفاده قرار گرفته بود و در کشور انگلیس و بیش از همه در شهر لندن رواج پیدا کرد.
از این رو اقتصادی بودن اجرای آن از اهمیت بالایی برخوردار بود. به همین دلیل یکی از سادهترین سبکهای معماری است که عاری از هرگونه زینت آرایی است. بتن بکر از اصلی ترین خصیصه این شیوه معماری به شمار خواهد رفت که در نما به چشم میخورد. ایده این سبک از ساختمان بتنی طراحی شده توسط لوکوربوزیه شکل گرفته است. با توجه به ویژگیهای معماری بروتالیست که از بتن خام استفاده میشود، معماری عریان هم گفته میشود.
آثاری نظیر یونیت دی هبیتیشن در فرانسه، ساختمان میل انرز اسوسییشن و سیتی هال شهر بوستون به سبک بروتالیست بنا شدهاند.